Przejdź do zawartości

Irena Babel

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Irena Babel
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

9 lutego 1914
Lwów

Data i miejsce śmierci

22 listopada 1993
Kraków, Polska

Zawód

aktorka, reżyser

Współmałżonek

Stefan Rydel

Lata aktywności

1946–1993

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej
Grób Ireny Babel i Stefana Rydla na cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Irena Babel (ur. 9 lutego 1914 we Lwowie, zm. 22 listopada 1993 w Krakowie) – polska aktorka i reżyser teatralna, także pedagog i tłumaczka.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w rodzinie Jana Langiera i Jadwigi Joanny z domu Dworzaczek. W 1931 roku zdała maturę w Gimnazjum im. Królowej Jadwigi we Lwowie. W latach 1931–1934 studiowała w Głównej Szkole Gospodarczej Żeńskiej w Snopkowie k. Lwowa. Potem studiowała języki i ukończyła szkołę plastyki[1].

W czasie okupacji niemieckiej pracowała w Radzie Głównej Opiekuńczej, w dziale opieki nad więźniami, tzw. Patronacie; brała udział w ratowaniu dzieci wywiezionych z Zamojszczyzny[1].

Po wojnie, w 1945 roku kształciła się w Studiu przy Starym Teatrze w Krakowie. Jako aktorka zadebiutowała w 1946 roku i rozpoczęła pracę w Teatrze Kameralnym TUR w Krakowie. W 1947 roku przeniosła się do Teatru im. J. Słowackiego, gdzie występowała do 1949 roku. 5 lipca 1949 roku zdała egzamin reżyserski w Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Łodzi[1]. Została reżyserem Sceny Komediowo-Muzycznej warszawskiego Teatru Nowego (1949–1950), a następnie Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie (1950–1955). W 1955 roku rozpoczęła pracę w warszawskim Teatrze Powszechnym – najpierw jako reżyserka (1955–1956), a potem jako kierowniczka artystyczna (1956–1963). Kolejnym miejscem pracy artystki był Teatr Klasyczny w Warszawie, gdzie była reżyserką w latach 1963–1966, a później pełniła funkcję dyrektorki naczelnej i artystycznej w Teatrze Ludowym w Krakowie - Nowej Hucie (1966–1971). W roku 1970 została pedagożką Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie, gdzie wykładała do 1989. W latach 1971–1972 reżyserowała w Teatrze im. J. Słowackiego.

Autorka monografii o Marii Dulębie, polskiej aktorce.

Zmarła w Krakowie, pochowana na cmentarzu Rakowickim (kwatera AB-zach-10)[2].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jej pierwszym mężem od 1935 był adwokat Władysław Babel de Fronsberg, drugim, od 12 sierpnia 1959, aktor Stefan Rydel[1][3].

Spektakle teatralne (m.in.)

[edytuj | edytuj kod]
  • 1945: Powrót Odysa jako Penelopa (reż. Tadeusz Kantor)
  • 1946: Powrót posła jako Pani Podkomorzyna (reż. M. Dulęba)
  • 1947: Wariatka z Chaillot jako Józefina (reż. Emil Chaberski)

Prace reżyserskie

[edytuj | edytuj kod]
  • 1949: Judyta
  • 1949: Aurora
  • 1950: Moralność pani Dulskiej
  • 1951: Sprawa Pawła Eszteraga
  • 1951: W Błędomierzu
  • 1951, 1969: Mirandolina
  • 1952: Trzydzieści srebrników
  • 1952: Piąta symfonia
  • 1953: Kopernik
  • 1953: Rozbity dzban
  • 1953: Profesja pani Warren
  • 1954: Takie czasy
  • 1954, 1960: Kaukaskie koło kredowe
  • 1955: Romans malajski
  • 1956: Suchy kraj
  • 1956: Eskapada
  • 1956: Ararat
  • 1957, 1959, 1961, 1962, 1976: Wojna i pokój
  • 1957: Klątwa
  • 1957: Straszna zabawa
  • 1959: Hamlet
  • 1959: Pod mlecznym lasem
  • 1960: Cyd
  • 1961: Głupiec i inni
  • 1961: Zaczarowany las
  • 1962: Elżbieta, królowa Anglii
  • 1962: Heloiza i Abelard
  • 1962: Siedmiu przeciw Tebom. Antygona
  • 1963: Kontinuitaet
  • 1963: Trzej muszkieterowie (z Jackiem Szczękiem)
  • 1964: Odkryte karty
  • 1964, 1968: Róża
  • 1964: Kto uratuje wieśniaka
  • 1965: Kalendarz starych mężów
  • 1966: Sie kochamy
  • 1966: Cezar i Kleopatra
  • 1966: Rycerz ognistego pieprzu
  • 1967: Blues dla pana Charlie
  • 1967: Zygmuntowskie czasy
  • 1967: Wiśniowy sad
  • 1968: Mąż i żona
  • 1968: Meteor
  • 1969: Filip z prawdą w oczach
  • 1969: Król Jan według Szekspira
  • 1970: Fircyk w zalotach
  • 1970: Kordian
  • 1971: W małym dworku
  • 1972: Dom kobiet
  • 1973: O świcie jest tu spokojnie
  • 1974: Elektra
  • 1977: Poloneza czas zacząć...
  • 1978: Tragiczna historia Hamleta

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]
  • 1951: Wyróżnienie za reżyserię przedstawienia W Błędomierzu Jarosława Iwaszkiewicza w Teatrach Dramatycznych w Krakowie na Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych
  • 1955: Wyróżnienie Podkomitetu Literatury i Sztuki Nagrody Państwowej (zespołowe) za reżyserię i inscenizację sztuki Bertolta Brechta Kaukaskie kredowe koło w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie[5]
  • 1958: Puchar Przechodni czytelników „Kuriera Polskiego” za przedstawienie Wojna i pokój według Lwa Tołstoja w Teatrze Powszechnym w Warszawie
  • 1984: List gratulacyjny Ministra Kultury i Sztuki z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru

Źródło:[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Irena Babel, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-07-08].
  2. Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2020-05-21].
  3. Anegdoty i fakty z półwiecza. [dostęp 2009-03-19].
  4. M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 - Uchwała Rady Państwa nr 0/245 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
  5. Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-08]. 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]